Rối loạn học tập - một vấn đề học đường rất cần được quan tâm

Rối loạn học tập: Đa phần là bé trai

Bệnh nhi N.T.H (14 tuổi, học sinh lớp 9) đến khám tại Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai vì chứng rối loạn học tập. Khi là học sinh tiểu học, H đã gặp khó khăn trong môn tiếng Việt. Bệnh nhân không hiểu nội dung của câu chữ, chép sai từ trong sách in ra vở… Cậu bé cũng khó có thể nói một câu rành mạch. Đến khi học cấp 2, H vẫn học kém môn văn, có thể đọc hiểu, tuy nhiên vốn từ rất ít, khó viết được một đoạn văn liền mạch. Thậm chí, với những môn học yêu cầu sự khéo léo như thủ công, cắt tỉa giấy, lắp ráp mô hình…, bệnh nhân tỏ ra yếu kém. Hơn nữa, H cũng ít nói, nói chuyện chậm, thường xuyên phải dừng lại để suy nghĩ từ. Đặc biệt, 6 tháng gần đây, sau khi chuyển đến học ở trường mới, H thường xuyên bị các bạn cùng lớp trêu chọc vì cách nói chuyện. Điều này khiến cậu bé ngày càng ít giao tiếp.

Ngoài ra, H còn có biểu hiện buồn chán, mệt mỏi, kém tập trung. Cậu bé cũng dễ nổi nóng, cáu gắt, cãi lại lời bố mẹ, có các hành vi như xoa đầu, giật tóc các bạn cùng lớp. Học lực của H cũng giảm sút nhiều và thường xuyên có cảm giác căng thẳng. Do đó, gia đình đã đưa H đến Viện Sức khỏe tâm thần thăm khám. Tại đây, bệnh nhi được chẩn đoán rối loạn cảm xúc và hành vi khởi phát tuổi thanh thiếu niên - rối loạn học tập. Sau 10 ngày được điều trị bằng liệu pháp can thiệp tâm lý và hóa dược, các triệu chứng căng thẳng, cáu gắt, buồn chán đã thuyên giảm. Bệnh nhi đã được xuất viện và được tư vấn tiếp tục điều trị can thiệp tâm lý.

BSCKII. Nguyễn Hoàng Yến, Phòng Tâm thần nhi - thanh thiếu niên, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, rối loạn học tập là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến thành tích học tập bị giảm sút. Các rối loạn học tập ở trẻ được mô tả là không đạt được kết quả tốt trong các lĩnh vực học tập như đọc, diễn đạt bằng ngôn ngữ viết hoặc toán học khi so sánh với khả năng trí tuệ tổng thể của trẻ đó. “Rối loạn học tập thường gặp ở các bé trai. Nguyên nhân di truyền chiếm tỉ lệ cao trong rối loạn học tập của trẻ” - BS. Yến lưu ý

Dấu hiệu nhận biết

Theo BSCKII. Nguyễn Hoàng Yến cho biết: Rối loạn học tập được xếp vào các rối loạn phát triển bao gồm ba nhóm chính:

- Rối loạn đọc: Đặc trưng là khó khăn khi đọc, nhận diện, đánh vần, hiểu được đoạn văn. Tỷ lệ này chiếm 80% các trường hợp rối loạn học tập.

- Rối loạn viết: Biểu hiện là khó khăn khi viết chính tả.

- Rối loạn tính toán: Khó khăn trong nhận biết con số, tính toán. Biểu hiện khác nhau ở các lứa tuổi, hay đi kèm rối loạn đọc, tăng động giảm chú ý. 

Các rối loạn này có thể do yếu tố di truyền, yếu tố môi trường, các vấn đề liên quan tới gene. Bệnh nhân có thể gặp 1 trong 3 rối loạn trên. 

Ở rối loạn học tập, trẻ thường chỉ khó khăn 1 kỹ năng như đọc, viết, tính toán còn trí thông minh vẫn bình thường. Nhiều đứa trẻ học rất giỏi toán nhưng việc đọc lại rất kém. Bác sĩ Yến nhấn mạnh đây không phải khuyết tật về trí tuệ hay tự kỷ.

Dấu hiệu rối loạn học tập như: 

1. Đọc từ không chính xác hoặc chậm và tốn nhiều công sức, đọc to từng từ đơn. 

2. Khó hiểu ý nghĩa của những gì đã đọc. Trẻ có thể đọc chính xác văn bản nhưng không hiểu trình tự. 

3. Kém chính tả, có thể thêm, bớt các nguyên âm hoặc phụ âm. 

4. Khó khăn khi diễn đạt như mắc nhiều lỗi ngữ pháp. 

5. Khó khăn trong việc nắm vững ý nghĩa các dữ kiện về số hoặc phép tính.

6. Khó khăn với các lập luận toán học.

Khi những biểu hiện trên kéo dài 6 tháng, cha mẹ nên cho trẻ đi kiểm tra để đánh giá sớm các rối loạn học tập. Can thiệp sớm mang lại hiệu quả tốt hơn, giảm ảnh hưởng tiêu cực cho trẻ. Việc can thiệp cho trẻ rối loạn học tập cần thời gian dài với nhóm hỗ trợ từ bác sĩ tâm thần, chuyên khoa tâm lý, ngôn ngữ, giáo dục.

-----------------------

Khi thấy con hoặc cháu có những dấu hiệu trên, bạn nên đưa trẻ đến các cơ sở có khám và điều trị về sức khỏe tâm thần để được thăm khám, đánh giá và tư vấn điều trị